བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གླེང་བ།

http://tibettimes.net/2020/02/21/183697/

བོད་ཀྱི་དུས་བབ། > Mobile App > རྒྱལ་སྤྱིའི་མ་སྐད་ཉིན་མོར་ཕུལ་བའི་གཏམ།

རྒྱལ་སྤྱིའི་མ་སྐད་ཉིན་མོར་ཕུལ་བའི་གཏམ།

བོད་ཀྱི་དུས་བབ། ༢༠༢༠/༠༢/༢༡ རིག་པ། (༠)   ཁ་བ་རི་པས།

ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༠ ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༢༡ ཉིན་འཛམ་གླིང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་དང་ཚན་རིག རིག་གཞུང་བསྟི་གནས་ཁང་(UNESCO) གིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་མ་སྐད་ཉིན་མོར་སྲུང་བརྩི་ཞུས་པ་ནས་བཟུང་ལོ་ལྟར་ཕྱི་ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༢༡ ཉིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་མ་སྐད་ཉིན་མོ། ཞེས་སྲུང་བརྩི་ཞུ་སྲོལ་ཡོད་པ་ནི་ཡོངས་སུ་གྲགས་ཡོད།  དེ་ཡང་བསྟི་གནས་ཁང་དེས་བཏོན་པའི་སྙན་ཐོ་ལྟར་ན།  ད་ལྟ་འཛམ་གླིང་ནང་སྐད་ཡིག་མི་འདྲ་བ་ ༦༠༠༠ ལྷག་ཡོད་པ་དང་།  གྲངས་འབོར་དེའི་བརྒྱ་ཆ་ ༤༠ ཙམ་རིམ་བཞིན་རྩ་མེད་དུ་འགྲོ་རྒྱུའི་ཉེན་ཁ་ཡོད་སྐོར་འཁོད་ཡོད།  སྐད་ཡིག་ནི་མི་རིགས་ཤིག་གི་བླ་སྲོག་དང་།  ངོ་བོ་མཚོན་པར་བྱས་པའི་དན་རྟགས་ཤིག་ཀྱང་ཡིན།   བོད་མི་རིགས་ལ་མཚོན་ནའང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་ཁྲིམས་འགལ་གྱིས་བཙན་འཛུལ་བྱས་ནས་ལོ་ངོ་ ༦༠ ལྷག་ཕྱིན་ཡོད།  འོན་ཀྱང་བོད་མི་ཚོས་ཞུམ་པ་མེད་པའི་སྙིང་སྟོབས་དང་ལྷག་བསམ་གྱི་གོ་ཆ་གྱོན་ནས། ༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་དབུ་ཁྲིད་ལམ་སྟོན་འོག་ཆོལ་གསུམ་ཆིག་སྒྲིལ་ངང་གནས་ཐུབ་པར་བརྟེན།  བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཟུར་གསལ་ཡོད་པ་དེ་དག་བཙན་བྱོལ་དུ་འབྱོར་རྗེས་སུའང་གྲ་མ་ཉམས་གྲུ་མ་ཞིག་པར་རྒྱུན་གནས་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད།

བོད་ནང་དུ་མཚོན་ནའང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དེ་བོད་མིའི་ཐོག་དབང་སྒྱུར་བྱེད་པར་འགོག་རྐྱེན་བཟོ་མཁན་སྟོབས་ཤུགས་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ལ་ངོས་འཛིན་བྱས་ནས་འཇམ་རྩུབ་ཀྱི་ཐབས་ཤེས་སྣ་ཚོགས་འོག་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་རྩ་མེད་བཟོ་ཐབས་བྱས་དང་བྱེད་མུས་ཡིན།  ནུབ་ཕྱོགས་རང་དབང་ལུང་པར་གནས་འཁོད་བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བར་མཚོན་ན།  རང་དབང་ཡོད་ཀྱང་ཉིན་རེའི་འཚོ་བའི་གནས་སྟངས་འོག་ནས་རྒྱུན་སྤྱོད་སྐད་ཡིག་དེ་སྐད་ཡིག་གཞན་ཞིག་ལ་མ་བརྟེན་མཐུ་མེད་ཡིན་པ་ནི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ཤིག་རེད།   ཨ་རིར་ལོ་ཤས་སྔོན་ཡོད་སྐབས་ང་རང་སྒེར་ལའང་ཚོར་བ་དེ་ལྟར་བྱུང་།  དེ་རིང་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྐད་ཡིག་ཉིན་མོ་དང་བསྟུན་ང་རང་སྒེར་གྱི་མྱོང་ཚོར་དེ་རང་རིགས་སྤུན་ཟླ་ཚོའི་སྤྱན་ལམ་དུ་འབུལ་རྒྱུ་ཡིན།

 ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ནང་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གནས་སྟངས།  

བྱང་ཨ་རིའི་སཱེན་ཕཱ་རཱན་སིས་ཀཱོ་མཚོ་ཁའི་ས་ཁུལ་ནི་གནས་སྡོད་བྱ་རྒྱུར་ས་ཆ་ཡག་པོ་ཞིག་འདུག་སྙམ།  དེ་ཡང་གནམ་གཤིས་ཚ་གྲང་སྙོམ་ཞིང་།  མཚོ་རི་གཉིས་འཛོམས་དང་། པང་ལྗོངས་ལེགས་ཤིང་མོ་ཊའི་འགྲོ་ལམ་ཡང་ཧ་ཅང་བདེ་པོ་ཡོད།  དེབ་ཀློག་རྒྱུར་དགའ་མོས་ཡོད་མཁན་ཚོར་རིན་མེད་ཀྱི་དེབ་རྙིང་པའང་འབེལ་པོ་འདུག   གཞན་ཡང་རྒུན་ཆང་ཞིམ་པོ་སྣ་འཛོམས་དང་།  གཟའ་མཇུག་གུང་སེང་དང་བསྟུན་གྲོགས་འགྲིས་ཚོ་དང་ལྷན་འཛོམས་ཀྱི་དུས་ཚོད་ཀྱང་མི་ཉུང་བ་སྣང་།  ས་གནས་དེར་བོད་རིགས་གཞིས་སྤོ་བ་ (Immigrants) ཡང་མང་པོ་ཡོད་པ་དང་།  དེ་གར་ཡོད་པའི་བོད་རིགས་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པ་དེའི་ནང་དུ་སྤྱི་པའི་ལས་འགན་ཐོག་ལྷག་བསམ་ཆེ་ཞིང་ལས་ལ་བརྩོན་པའི་བོད་རིགས་མི་ཉུང་བ་ཞིག་སྣང་།  བོད་མིའི་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པ་དེ་ནི་ཨ་རིའི་ནང་ཡོད་པའི་བོད་མིའི་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པ་ཧུར་གྲས་ཤིག་ཡིན་པར་གྲགས།  གོང་དུ་ཡིད་སྨོན་བྱ་རུང་བའི་གཏམ་དང་ཕྲན་བུ་འགལ་ཟླར་འགྲོ་ཡི་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་གཅིག་ལ།  ས་གནས་དེར་བོད་རིགས་མི་འབོར་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བཞིན་པ་དང་དུས་མཚུངས་སུ་སྤྱི་ཚོགས་དེའང་རྒྱ་བསྐྱེད་འགྲོ་མུས་རེད་འདུག  འོན་ཀྱང་བོད་རིགས་ཚོགས་པ་ཞེས་ཐ་སྙད་གདགས་གཞིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཆུང་ཆུང་དེའི་ནང་དུ།  འདོགས་བྱེད་ཀྱི་བོད་ཀྱི་ཐུན་མིན་སྐད་དང་ཡེ་གེ་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་གསུམ་ལ་མཚོན་ན།  ཉིན་རེའི་འཚོ་བའི་ཁྲོད་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་བཀོལ་སྤྱོད་ཇེ་ཉུང་དུ་འགྲོ་བ་དང་།  བོད་སྐད་ནང་སྐད་ཡིག་གཞན་གྱི་བསྲེས་ལྷད་ཞུགས་ནས་རིམ་བཞིན་ཉམས་རྒུད་དུ་འགྲོ་ཡི་འདུག་བསམ་པའི་ཚོར་སྣང་ཤུགས་ཆེན་པོ་བྱུང་།  གནས་སྟངས་དེར་བསམ་གཞིག་ཅུང་ཙམ་བྱེད་སྐབས་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཡོད་པའི་བོད་མི་ཚོར་རང་གི་སྐད་ཡིག་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་དགོས་པའི་དུས་ཚོད་ཉེན་འཕྲང་ཆེན་པོ་ཞིག་གི་སྒང་ལ་སླེབས་འདུག་བསམ་པའི་སེམས་ཚོར་དྲག་པོ་སྐྱེ་བྱུང་།   དེར་བརྟེན་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གལ་འགངས་ཆེན་པོ་འདི་ཕྱི་རྒྱལ་ལའང་གསོན་པོར་ཉར་ཚགས་ཇི་ལྟར་བྱེད་དགོས་པའི་བསམ་ཚུལ་འདི་ལྟར་བྱུང་།

ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལོར་ཁོ་བོ་ཨ་རིའི་གྲོང་ཁྱེར་ཀཱ་ལི་ཕཱོར་ནི་ཡར་ཡོད་ཅིང་།  འགྲུལ་མཚམས་ཐུང་ཡང་རིང་པོར་སྣང་བའི་དུས་སྐབས་དེ་ནི་ཨ་རི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་ཉམས་རྒུད་འགྲོ་བའི་དུས་ཚིགས་ཤིག་དང་འཁེལ་འདུག   དེར་བརྟེན་ས་གནས་དེར་གླ་ཡོད་ལས་ཀ་རག་ཐོབ་དཀའ་བ་ཞིག་འདུག  ཁོ་བོར་མཚོན་ན། དེ་སྔ་བོད་དབྱིན་བརྡ་སྤྲོད་ཕྲན་བུ་སྦྱངས་མྱོང་ཡོད་སྟབས་ཡིག་སྒྱུར་གྱི་ལས་ཀ་ཞིག་རག་ཐབས་བྱས་པ་ལྟར།  ཡུ་རོབ་ཁུལ་གྱི་ལས་ཁུངས་ཤིག་ནས་ཡིག་སྒྱུར་ཞུ་དག་གཏོང་རྒྱུའི་ལས་ཀ་ཞིག་ཐོབ་བྱུང་།  དེ་ནི་ཁོ་བོར་ཨ་རིའི་ནང་གི་ཆེས་ཐོག་མའི་ལས་ཀ་དེ་ཡིན།   བོད་ཡིག་ཏུ་ཡོད་པའི་གཉེན་སྒྲིག་ངོས་སྦྱོར་ཡི་གེ་དབྱིན་སྒྱུར་ཞུས་པ་དེ་ཞུ་དག་བྱེད་དགོས་འདུག  ཡི་གེ་དེ་བལ་ཡུལ་དུ་ཡོད་པའི་བོད་མིའི་ཚོགས་པ་ཞིག་གིས་གནང་བའི་གཉེན་སྒྲིག་ངོས་སྦྱོར་རེད་འདུག

ཡིག་སྒྱུར་ལེགས་ཀྱང་ཚིག་སྦྱོར་སོགས་ལ་བལྟ་སྐབས་ཡིག་སྒྱུར་བ་དེ་ཕྱི་རྒྱལ་མི་རིགས་ཤིག་ཡིན་པ་ཧ་ཅང་གསལ་པོ་རེད་འདུག   གླ་ཆ་དེ་ཙམ་མེད་ཀྱང་རང་གི་ཕ་སྐད་སྦྱངས་འབྲས་སུ་སྐད་ཡིག་དེར་ཞབས་ཞུ་བསྒྲུབ་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་ཐོབ་པར་ཨ་སྒོར་ས་ཡ་ཐོབ་པ་ལྟ་བུའི་སེམས་ནང་དགའ་ཚོར་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་དང་སྦྲགས།  རང་གི་ཕ་སྐད་ཇི་ཙམ་གལ་གནད་ཆེ་བའི་ཚོར་བ་ཞིག་ངམ་ངམ་ཤུགས་ཤུགས་ཀྱིས་སྐྱེས་བྱུང་།

བོད་ཡིག་ཕྲན་བུ་ཤེས་མཁན་གྱི་བོད་མི་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་ང་ལ་ཡིག་སྒྱུར་ཞུ་དག་གི་ལས་ཀ་དེ་ཐོབ་པ་རེད།   འདིར་ཕ་སྐད་ཤེས་པའི་དགེ་མཚན་ལ་ཡུད་ཙམ་དཔྱད་པ་དང་།  ཕྱི་རྒྱལ་ཡིག་སྒྱུར་བ་དེ་ལའང་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཤེས་པར་བརྟེན་ཡིག་སྒྱུར་ལས་ཀ་ཐོབ་པ་དང་།  གལ་ཏེ་ངོས་སྦྱོར་ཡི་གེ་དེ་དང་པོ་ནས་བོད་ཡིག་ནང་མེད་ན། ཡིག་སྒྱུར་བ་ཁོང་ལ་བོད་ཡིག་སྒྱུར་རྒྱུའི་ལས་ཀ་ཐོབ་ཀྱི་མེད་པ་དང་། ཁོ་བོར་ཡང་ཞུ་དག་གཏོང་རྒྱུའི་ལས་ཀ་དེ་བས་ཀྱང་ཐོབ་ཐབས་མེད།   དེས་གང་མཚོན་པར་བརྗོད་ན། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་སྒུལ་ཤུགས་ནུས་པ་(economic dynamic) གསལ་པོར་མཚོན་པར་སེམས།

ང་ཚོས་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གཞུང་སྲུང་སྐྱོབ་གལ་གནད་ཆེ་ཚུལ་སྐོར་གླེང་སློང་མང་པོ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།  ཅི་སྟེ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དེ་མི་ཉམས་གསོན་པོར་གནས་དགོས་ཚེ་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀའི་ཉིན་རེའི་འཚོ་བའི་ཁྲོད་ཙམ་མ་ཟད།  དཔལ་འབྱོར་བརྒྱུད་ལམ་ནང་སྐད་ཡིག་དེར་དངོས་ཤུགས་བརྒྱུད་གསུམ་ནས་བཀོལ་སྤྱོད་དང་རྩི་བཀུར་དང་ལེན་ཆེན་པོ་གནང་དགོས་པ་ཡིན།  རྒྱལ་སྤྱིའི་ཡིག་སྒྱུར་ཁྲོམ་རའི་ནང་ཡིག་སྒྱུར་ལས་ཀ་དེ་དག་ཨ་རི་དང་ཁ་ན་ཌ།  རྒྱ་གར།  རྒྱ་ནག  ཡུ་རོབ་ལུང་པ་ཁག་ནས་ཡོང་གི་ཡོད།  བོད་ཡིག་ཡིག་སྒྱུར་དང་ཞུ་དག་ལས་ཀ་ཡོད་པ་དེ་ནི་བོད་ཡིག་གི་ཡིག་ཆ་ཞིག་ཡོད་པའི་ཉེར་ལེན་ལས་ཡིན་པ་གསལ་པོ་རེད། དེ་ལྟ་ནའང་བོད་ཡིག་ཡིག་སྒྱུར་ལས་ཀ་ཡིག་སྒྱུར་བ་ཞིག་ལ་འཚོ་བའི་རྟེན་གཞིར་འགྲིག་ངེས་ཀྱི་ལས་ཀ་ཕོན་ཆེ་མེད།  དེར་བརྟེན་བོད་ཡིག་ཡིག་སྒྱུར་ལས་ཀ་དེ་ཡིག་སྒྱུར་ཁྲོམ་རའི་ནང་དེ་ལྟར་དགོས་མཁོ་ཆེན་པོ་མེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་དེ་འཆི་འགྲོ་ཡི་ཡོད།  མི་འགའ་རེས་དེ་ཞོར་ལས་དང་དབྱིངས་ལས་སུ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།  ང་ཚོས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོམ་རའི་ནང་བོད་ཡིག་ཆེད་དགོས་མཁོ་ (demand) སྤེལ་རྒྱུར་བོད་ཡིག་གི་མཁོ་སྤྲོད་ (supply) བེད་སྤྱོད་བརྒྱུད་མང་དུ་གཏོང་དགོས།  འདི་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་རིག་པའི་དགོས་མཁོ་དང་མཁོ་སྤྲོད་ཀྱི་ཁྲིམས་སྲོལ་ law of demand and supply དང་གཅིག་མཚུངས་ཡིན།

སྐབས་དེར་ངས་ལས་ཀ་འཚོལ་ཞིབ་འབད་བརྩོན་མི་ཉུང་བ་ཞིག་བགྱིས་པའི་མཐའ་མར།  ཀཱེ་ལི་ཕོར་ནིཡ་ཀཱོན་ཊ་ཀཱོས་ཊ་ས་གནས་རྫོང་གི་ལས་ཁུངས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་རོགས་སྐྱོར་སྡེ་ཚན་ནང་ལས་ཀ་ཐོབ་བྱུང་།  སྤྱི་མཚུངས་ལྟར་དང་པོ་ཚོད་ལྟ་དང་།  དེ་ནས་གཏན་འཇགས་སུ་བསྐོ་བཞག་གནང་བྱུང་།  དེར་ཉམས་མྱོང་དང་སློབ་སྦྱོང་ཡག་པོ་ཐོབ་བྱུང་།  ཨ་རི་རྒྱལ་ཁབ་ནི་དངོས་གནས་རླབས་ཆེན་རེད་འདུག།  དེ་གར་གཞིས་སྤོ་བའི་ཡུལ་ལུང་དང་མི་རིགས་མི་འདྲ་བ་མང་དག་ཡོད་ཀྱང་ཁོང་རྣམས་ཀྱི་ཡུལ་སྐད་མང་ཆེ་བར་གཞུང་གིས་ངོས་འཛིན་དང་རྩི་བཀུར་ཞུ་ཡི་འདུག  སི་པེན།  རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀྱི་སྐད། ཉི་ཧོང་།  ཀོ་རི་ཡ། བལ་པོ།  ཝེ་ཊི་ནམ། མཐའ་ན་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཁུལ་གྱི་ཡུལ་ལུང་སོ་སོའི་སྐད་ཡིག  དཔེར་ན་ཊ་མིལ།  པཱན་ཇཱ་བི་དང་འབར་མའི་ཧུམོངྒ་སོགས་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གི་གཞུང་འབྲེལ་བརྡ་ཁྱབ་དང་ཡིག་འབྲེལ་ལ་བེད་སྤྱོད་བྱེད་ཀྱི་འདུག   ངས་ང་ཚོའི་ལས་ཁུངས་ཀྱི་འགན་འཛིན་དང་ལས་རོགས་ལ་གཞུང་འབྲེལ་སྐད་ཡིག་མང་དག་ཅིག་འདུག་ཀྱང་བོད་སྐད་མེད་པ་གང་འདྲ་ཡིན་ནམ།  བོད་སྐད་དང་བྷོ་ཊ་ཞེས་པའི་སྐད་ཡིག་དེ་ཨེ་ཤི་ཡའི་ནང་སྐད་ཡིག་རྙིང་པ་གལ་ཆེ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་།  མི་འབོར་ས་ཡ་བཅུ་གཉིས་ལྷག་གིས་བེད་སྤྱོད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་ཀཱེ་ལི་ཕཱོར་ནི་ཡ་རང་ནང་ལའང་བོད་མི་མང་པོ་ཡོད་ལུགས་ཞུས་པ་ཡིན།

ཁོང་ཚོས་དེ་ཀམ་པཱུ་ཊར་གྱི་ཐག་གཅོད་རེད་གསུངས་བྱུང་།  བོད་ཡིག་དེ་གཞུང་འབྲེལ་ཡིག་ཁོངས་སུ་མེད་པ་ཡིན་ན།  དེ་བོད་པས་དགོས་མཁོ་བཏོན་མེད་པའི་རྐྱེན་རེད།   གཞིས་སྤོ་བ་(Immigrant) དང་ཡུལ་མི་ནས་གཞུང་དང་ཡིག་འབྲེལ་གནང་སྐབས་འགེངས་ཤོག་ཅིག་ཡོད།  འགེངས་ཤོག་དེའི་ནང་ཡིག་འབྲེལ་དབྱིན་ཡིག་ཐོག་འགྲིག་གམ་དེ་མིན་སྐད་ཡིག་གང་གི་ནང་དགོས་མིན་བཀོད་ཡོད།  བོད་སྐད་གཞིས་སྤོ་བའི་སྐད་ཡིག་རེའུ་མིག་ནང་ཚུད་མེད་པ་དེ་བོད་མི་ཚོས་དབྱིན་སྐད་དང་རྒྱ་སྐད་ལ་འགྲིག་རྟགས་བརྒྱབ་སྟེ་བོད་སྐད་དགོས་ལུགས་འགོད་ཀྱི་མེད་པ་གསལ་པོ་རེད།  དེ་རྗེས་ཀམ་པཱུ་ཊར་ནང་ཕྱོགས་སྒྲིག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།  ཀམ་པཱུ་ཊར་ནང་རང་བཞིན་གྱིས་འགྲིག་རྟགས་ཐེབས་པའི་དགོས་མཁོ་ཆེན་པོའི་སྐད་ཡིག་དེ་འབུར་དུ་ཐོན་ཡོང་གི་ཡོད།  འབུར་ཐོན་བྱུང་བའི་སྐད་ཡིག་དེ་དག་གཞུང་གིས་གཞིས་སྤོར་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཁོངས་སུ་བཞག་གི་ཡོད་ཚུལ་གསལ་བཤད་གནང་བྱུང་།

གལ་ཏེ་བོད་ཡིག་དེ་བཞིན་གཞིས་སྤོར་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཁོངས་སུ་དགོས་ཀྱི་ཡོད་ན།  བོད་པ་དང་བོད་ཡིག་ལོངས་སུ་སྤྱོད་མཁན་ཧི་མ་ལ་ཡའི་མི་རིགས་ཚོས་འགེངས་ཤོག་དེ་དང་དེ་འདྲ་བ་འགེང་སྐབས་བོད་ཡིག་ཐོག་ཡིག་འབྲེལ་དགོས་ལུགས་ཞུ་དགོས་གལ་ཆེ།  གནས་ཚུལ་འདི་ཨ་རི་ཁོ་ན་མ་ཡིན་པར།  ཁ་ན་ཌ་དང་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡ་སོགས་ལའང་གཅིག་གྱུར་ཡིན་འདུག།  རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་རྩ་མེད་བཟོས་ཏེ་རྒྱའི་སྐད་ཡིག་སྲོལ་གཏོད་ཇུས་ངན་གང་ཡོང་འདོན་གྱི་ཡོད། ང་ཚོས་རྒྱ་གཞུང་གི་སྲིད་བྱུས་དང་འཆར་གཞི་དེ་ལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ངོ་རྒོལ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། རྒྱ་ནག་གཞུང་ཚབ་མདུན་སྐད་འབོད་དང་།  རྔམ་སྟོན་ཁྲོམ་སྐོར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།  ཡིན་ནའང་སྐད་ཡིག་དེ་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་ལ་ང་ཚོ་མི་རེ་ངོ་རེ་ནས་རང་དབང་ལུང་པར་ག་རེ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།  དེ་ལ་བསམ་ཞིབ་ནན་པོ་གནང་དགོས་གལ་མཐོང་།

སྤྱིར་བོད་མི་ཕལ་མོ་ཆེ་རྒྱལ་ཞེན་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་མ་ཟད།  རིག་གཞུང་དང་སྐད་ཡིག་ལ་ཞེན་ཁོག་ཀྱང་ཆེན་པོ་ཡོད།  ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ཏུ་ཡོད་པའི་ཕ་མ་མང་པོས་རང་གི་ཕྲུ་གུ་དེ་ས་གནས་ཀྱི་རེས་གཟའ་ཉི་མའི་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་རིག་གཞུང་སློབ་གྲྭར་གཏོང་གང་ཐུབ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།  ཡིན་ནའང་འགལ་ཟླའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ལ་ཕ་མ་དེ་ཚོས་རང་གི་ཕྲུ་གུར་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དང་རིག་གཞུང་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པ་ནན་པོར་བསྐུལ་མ་གནང་གི་ཡོད་ནའང་།  ཕ་མ་རང་ངོས་ནས་ཁ་ཡོད་ལག་ཡོད་ཀྱི་མིག་དཔེར་འཚམ་པ་ཞིག་གནང་གི་མེད།  དེར་བརྟེན།  ཕྲུ་གུ་ཚོའི་སེམས་ནང་རང་བཞིན་གྱིས་དོགས་འདྲི་ཞིག་སླེབས་ཀྱི་ཡོད་པ་ནི།  ང་ཚོས་སྐད་ཡིག་དེ་ག་རེ་བྱས་ནས་སྦྱང་དགོས་པ་རེད།  འདི་ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་དང་ཁོར་ཡུག དེ་བཞིན་འཚོ་གནས་སོགས་ལ་འབྲེལ་བ་དང་ཕན་ཡོན་སོགས་གང་ཡང་མི་འདུག་ཅེས་ཐེ་ཚོམ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།  གནས་ཚུལ་འདི་ལྟ་བུ་དེ་སྔོན་རྡ་ས་བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་གི་འགན་འཛིན་དགེ་བཤེས་ལྷག་རྡོར་ལགས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལོར་སཱན་ཕཱ་རན་སིས་ཀོ་བོད་ཀྱི་ཉིན་སློབ་ཏུ་སློབ་ཕྲུག་ཚོར་བཀའ་སློབ་གནང་རྗེས་སུ་དྲི་བ་དྲིས་ལན་གནང་སྐབས།  བུ་མོ་ན་ཆུང་གཅིག་གིས་དབྱིན་སྐད་ཐོག་ནས།  ང་ཚོས་བོད་སྐད་ག་རེ་བྱས་ནས་སྦྱང་དགོས་རེད་ཅེས་དྲིས།  བུ་མོ་ན་ཆུང་ཞིག་གི་དྲི་བ་དེར་ཧོབ་དེ་བལྟས་ན་ཆོ་མེད་པ་འདྲ་པོ་ཞིག་ཡིན་རུང་།  དོན་དངོས་སུ་དྲི་བ་དེས་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་ཡོད་པའི་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དེ་ཇི་འདྲའི་ཉེན་ཚབས་སྟེང་གནས་ཡོད་མིན་གསལ་པོ་སྟོན་གྱི་ཡོད།

གལ་ཏེ་བོད་ཀྱི་སྐད་དང་ཡི་གེ་བེད་སྤྱོད་བྱེད་མཁན་བོད་མི་དང་ཧི་མ་ལ་ཡའི་མི་རིགས་ཚང་མས་བོད་སྐད་དེ་བཞིན་མ་འཆི་བར་གནས་འདོད་ན།  དང་པོ་ང་རང་ཚོས་སྐད་ཡིག་དེ་བེད་སྤྱོད་ཡག་པོ་བྱེད་དགོས།  གལ་ཏེ་བོད་སྐད་དེ་ང་ཚོ་བོད་པ་ལ་དགོས་ཀྱི་མེད་ན།  དེ་སུ་ལའང་དགོས་ཀྱི་མེད་པ་གསལ་པོ་རེད།  སྐད་ཡིག་དེ་ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་དང་དཔལ་འབྱོར་གང་ཅིའི་ཐད་ང་ཚོའི་ཉིན་རེའི་མི་ཚེ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་ལ་འབད་དགོས།  གཉིས་པ།  ང་ཚོས་བོད་སྐད་དེ་ས་གནས་སུ་མི་རིགས་གཞན་གྱི་སྐད་ཡིག་དང་གཅིག་མཚུངས་གཞུང་འབྲེལ་ངོས་འཛིན་ཐོབ་ཐབས་ལ་འབད་བརྩོན་ཞུ་དགོས།  དེ་ནས་ས་གནས་ཀྱི་སློབ་གྲྭ་དང་མཐོ་སློབ་ཁག་གི་ངོས་འཛིན་ཐོབ་ཐབས་གནང་དགོས།  དེ་བྱུང་ན་ང་ཚོའི་ཕྲུ་གུ་ཚོས་སྦྱང་བརྩོན་བྱས་པའི་བོད་ཡིག་དེ་ཁོང་ཚོའི་ཤེས་ཡོན་འགྲུབ་འབྲས་ཐོག་ལའང་ཕན་ཐོགས་ཡོད།  སཱན་ཕཱ་རན་སིས་ཀོ་བོད་ཀྱི་ཉིན་སློབ་ནས་དེ་ལྟར་འབད་བརྩོན་གནང་མུས་ཡིན་འདུག  དེ་དེ་བཞིན་ས་གནས་གཞན་ལའང་དེ་ལྟར་འབད་བརྩོན་གནང་དགོས།  དེ་ཐོབ་པ་ཡིན་ན།  བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དེ་རྒྱལ་ཁབ་དེའི་ཤེས་རིག་གི་སྒྲོམ་གཞི་དང་ཤེས་ཡོན་སློབ་ཚན་ནང་སླེབ་ཐུབ་པ་དང་།  བོད་རིགས་ཁོ་ན་མ་ཡིན་པར་མི་རིགས་གཞན་གྱི་ཕྲུ་གུ་ཚོས་ཀྱང་བོད་སྐད་སྦྱང་རྒྱུའི་འདུན་པ་སྐྱེས་པ་དང་ཕན་ཐོགས་མཐོང་གི་རེད།  གསུམ་པ།  དེས་ན་གོང་དུ་ཞུས་པ་བཞིན་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དེ་གཞིས་སྤོར་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཁོངས་སུ་ཚུད་ཐབས་སུ་བོད་མི་ཚང་མས་བོད་ཡིག་དགོས་ལུགས་ས་གནས་གཞུང་ལ་ཞུ་དགོས་ལ་འགེངས་ཤོག་ཁག་གི་ནང་ལའང་དེ་ལྟར་བཀང་དགོས།

བོད་སྐད་དེ་རྒྱལ་ཁབ་དེའི་སློབ་གྲྭ་དང་མཐོ་སློབ་ཁག་གིས་ངོས་འཛིན་ཐོབ་པ་དང་།  གཞིས་སྤོར་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཁོངས་སུ་ཚུད་ཐུབ་པ་བྱུང་ཚེ།  བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གི་དགོས་མཁོ་དང་བཀོལ་སྤྱོད་ཀྱང་ཆེ་རུ་འགྲོ་རྒྱུ་ཡིན།  བོད་སྐད་ཀྱི་དགོས་མཁོ་དང་མཁོ་སྤྲོད་ཁྲིམས་ (Law of demand & supply) ཀྱི་འཁོར་ལོ་དེ་མདུན་བསྐྱོད་དང་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་འགྲོ་རྒྱུ་ཡིན་པ་སྨྲ་མི་དགོས། འདི་བོད་མི་མི་རེ་ངོ་རེའི་ལས་འགན་ཙམ་མ་ཡིན་པར།  བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ལ་རྒྱ་དང་ཆེ་མཐོང་།  ཕ་མེས་ཀྱི་ཕྱག་རྟགས། ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གི་གཞི་རྩ།  འཐབ་རྩོད་ཀྱི་མེ་ཁ།  ཆིག་སྒྲིལ་གྱི་ནུས་པ་ཡིན་པའི་ངེས་ཤེས་སྐྱེས་དགོས།  ཕ་རོལ་རྒྱ་མིས་ཇུས་ངན་ཇི་སྙེད་ཅིག་བརྩམས་ནའང་།  ཁོང་ཚོས་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དེ་རྩ་མེད་ནམ་ཡང་བཟོ་མི་ཐུབ།   གལ་སྲིད་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དེ་མེད་པ་བཟོ་ཐུབ་མཁན་ཞིག་ཡོད་ན།   དེ་བོད་མི་རང་ཡིན།

མཐའ་མཇུག་ཏུ།  བོད་ཀྱི་མཁས་པའི་དབང་པོ་ཞང་སྟོན་བསྟན་པ་རྒྱ་མཚོའི་ཞལ་གདམས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཞིག་དྲན་དུ་བསྐུལ་བ་དགེའོ། །

ཀུན་དང་མཐུན་པ་རྩ་བ་ཡིན་མོད་ཀྱང་།།

མཐོང་ཚད་ལད་མོ་བྱས་ན་ཀླད་མེད་ཡིན།།

སྐད་རིགས་ཐམས་ཅད་ཤེས་ན་བཟང་མོད་ཀྱང་།།

རང་གི་ཕ་སྐད་བརྗེད་ན་ངོ་ཚ་ཡིན།།

 http://tibettimes.net/2020/02/21/183697/

Xi Jinping's speech at Tibet Forum betrays CCP's policy failure

01/09/2020: https://www.tibet.net/xi-jinpings-speech-at-tibet-work-forum-betrays-ccps-policy-failure/

 Chinese President Xi Jinping has recently delivered a fiery long speech calling China to build an “impregnable fortress” to maintain stability in Tibet, protect national unity and educate the masses in the struggle against “separatists”, at the two-day [28th and 29th Aug] 7th Tibet Work Forum attended by the senior Communist Party leaders in Beijing on Saturday.

Unlike the past Work Forums, the event and Xi’s speech was widely covered and circulated in the local and international media circles. It was hailed in the official Chinese media as “setting policy direction for Tibet”.

Xinhua News, one of the Chinese Community Party’s (CCP) official mouthpieces, quoted Xi as saying, “Efforts must be made to build a new modern socialist Tibet that is united, prosperous, culturally advanced, harmonious and beautiful. Work related to Tibet must focus on safeguarding national unity and strengthening ethnic solidarity. More education and guidance should be provided for the public to mobilize their participation in combating separatist activities, thus forging an ironclad shield to safeguard stability.”

The language and the contents of Xi’s speech clearly reveal Xi’s acknowledgement of instability in Tibet and betrays the CCP’s complete policy failure in the region. The top Chinese leadership’s speech stands out as a clear testimony to the fact that China has nothing worth to boast of achievements benefitting Tibet and Tibetans in all these seventy years of occupation. No wonder, it has not been able to win the natives’ trust and loyalty. China has only tried to exploit Tibet of its mineral resources and militarize the land to further its expansionist policy in and around the region.

China has always claimed that it has “liberated” Tibet and Tibetans from “feudal slavery” and transformed the region into a “socialist paradise”. It claimed development, democratic reform, human rights and religious freedom. Then, why this sudden urge and rhetoric to build “a new modern socialist Tibet”? What happened to the “socialist paradise” it boasted of all these years?

Why the efforts to focus on safeguarding national unity and strengthening ethnic solidarity? Why the need to build impregnable fortresses and the need to fight separatists in Tibet?

This tantamount to say that even after seventy years of occupation and indoctrination, Tibetans have not accepted and are still resisting the Chinese communist regime and its repressive policies. The Chinese leadership has now realized that the Tibet issue has become an international issue and it has turned into the Achilles heel of the CCP.

His Holiness the Dalai Lama way back in 1988 said, “The Chinese leadership needs to realize that colonial rule over occupied territories is today anachronistic. A large genuine union of association can only come about voluntarily, when there is satisfactory benefit to all the parties concerned. The European Community is a clear example of this. On the other hand, even one country or community can break into two or more entities where there is lack of trust or benefit, and when force is used as the principal means of rule.”

Had Chinese leadership really taken care of Tibet and Tibetans, the situation would have been different today. The fact is Tibetans have greatly suffered and are still suffering under the brutal communist regime. More than 154 Tibetans have self-immolated since 2009 to protest the Chinese repressive policies. The seventy years of Chinese occupation has been a long nightmare of repression and discrimination.

China replaced Tibetan language with Chinese mandarin as a medium of instruction in schools. It forced the Tibetans to replace the photo of His Holiness the Dalai Lama with Xi Jinping’s photo in their homes and banned hoisting Tibetan prayer flags and children from visiting and studying at Tibetan monasteries. The 11th Panchen Lama, one of the highest Tibetan reincarnate Lamas, has been kidnapped along with the family members since 1995, and his whereabouts are still not known. To add insult to injury, China appointed its own puppet Panchen Lama and is now forcing the Tibetans in Tibet to venerate him.

In such a scenario, how could the Chinese leadership expect Tibetans to show respect and loyalty to the regime? Stability and unity cannot be achieved through guns and repression, China needs to respect Tibetan culture, religion and the people’s sentiments. Xi’s policy to get the “Tibetan Buddhism adapted to socialism in the Chinese context” will not only hurt the Tibetans, but it will also earn the wrath of all people along the Himalayan belts, and condemnation from the international community. This is a gross violation of religious freedom and the Chinese constitution itself.

China Daily quoted Xi as saying, “More work, measures and support are needed to consolidate the achievement made in poverty alleviation.”

Tibet has never been a poor country. External material achievements only do not measure poverty; it is the welfare and happiness of the people that is important. Tibetans lived self sufficiently and contentedly with high spiritual achievement. Famine and starvation are unheard of in Tibet, but with the Chinese occupation, Tibet experienced famine twice in 1961-1964 and 1968-1973 and many lives were lost. So what “poverty alleviation” is Xi talking about?

There may not be proper cemented roads, highways, railways and airways before, but Tibetans travelled freely with their animals. Today, there is constant monitoring and surveillance, leave aside travelling abroad, Tibetans are not even allowed to travel within Tibet. What development is this?

To sum up Xi’s speech, while betraying CCP’s policy failure, it clearly forebodes bad and harsh times for the Tibetans in Tibet. It ordered stricter measures of surveillance in Tibet and asked for adaptation of Tibetan Buddhism to the communist ideology. The message is not good for India and the neighbouring countries too; China has now gone to the extent of militarizing the holy site of Mount Kailash and Lake Mansarover by establishing military bases and missile stations there.

It is using the Buddhist land and the sacred abode of Lord Shiva and his consort Parvati to attack the land and people of Buddha and Shiva Mahadev. What is happening at the Indian borders, and its covert activities in Nepal and the shady Belt and Road Initiative projects are all clear indications of CCP’s expansionist policy. In order to realize this hegemonic ambition, China is hardening its stand on Tibet, building an “impregnable fortress”.

India and the international community need to look at Tibet not as a problem, but as a solution. China is using Tibet to achieve its expansionist plans. Restoration of Tibet’s century-old role as a buffer state between India and China, and declaring it as a “Zone of Peace” as proposed by His Holiness the Dalai Lama is the ultimate solution to peace and stability at the borders and to harness the fiery dragon.

Lastly, another school of thought has it that there are little teeth in Xi’s word, he is putting on this strong aggressive garb only to divert the increased internal criticism he has been facing since the outbreak of Coronavirus pandemic.

 https://www.tibet.net/xi-jinpings-speech-at-tibet-work-forum-betrays-ccps-policy-failure/

China's ostentatious seminar on Tibet, an attempt to save its face at UNHRC

17/07/2020: https://tibet.net/chinas-ostentatious-seminars-on-tibet-an-attempt-to-save-its-face-at-unhrc/ 

The CGTN, one of China’s official mouthpieces, has reported that China recently organized seminars on Tibet in Chongqing and Beijing on 14 and 15 July respectively. The themes of the seminar at Chongqing were: “Tibet’s Social Development and Human Rights Progress” and “Achievements and Prospects for Tibet’s Eradication of Poverty.”  

These ostentatious seminars on Tibet are nothing more than an attempt to save its face at the ongoing 44th regular session of the United Nations Human Rights Council (UNHRC) in Geneva.

The Chongqing seminar was more of a discourse on how Tibet and Tibetans have achieved social development, human rights protection, and poverty eradication under the 60 years of communist rule. Chinese speakers Sun Hongnian of China Border Research Institute, and Zhang Yongle, executive dean of the Institute of Human Rights of Southwest University of Political Science and Law, have hailed the communist regime of the ‘remarkable achievement’ made in Tibet.

As usual, China has tried to justify its presence in Tibet with the development it has made and the money [Yuan] it has spent on Tibet, and the poverty alleviation in the region. It said, “From 1980 to 2018, financial assistance from the central budget totalled 1.24 trillion yuan, accounting to 91 percent of Tibet’s financial expenditure.”

But these financial assistance have only helped China in consolidating its power and grip on the region through militarization and sinicization of the Tibetan plateau. The funds are spent on maintaining the large military contingents, security personnel and the Chinese staff in the region. No wonder, India is constantly facing Chinese border aggressions. The money is also used to fund the exploitation of water and mineral resources of Tibet and its transportation to China. 

As far as poverty alleviation is concerned, Tibet has never been a poor country. People had enough to eat and were far ahead to explore spiritual domains of the human mind. It was only after the Chinese occupation that Tibet faced famine, not once but twice, in 1961-1964 and again in 1968-1973, resulting in many deaths. Therefore, the poverty alleviation that China is talking about is only a facade to mislead the international community.          

The report says, “Since the 1980s, the central government has invested more than 1.4 billion yuan in large-scale repairs of Tibetan cultural relics and key temples.” 

Tibetans and the International community would appreciate it if the communist regime could be explicit with empirical data on how, when and where these funds have been disbursed and what key temples have become functional? 

It brags about the existence of “1787 sites for the practices of Tibetan Buddhism, over 46,000 resident monks and nuns, and 358 Living Buddhas.” 

But Tibet had at least 6259 proper monasteries, not sites, with about 592,558 monks and nuns before the Chinese invasion! China must first disclose where has all the rest gone?

“The seminar stressed that the freedom of religious belief is recognized and protected by relevant laws”.

What law is China talking about? For the Chinese Communist Party (CCP), religion is poison, and its members are not allowed to practice any forms of religion. However, the party has enacted laws to interfere in the religious affairs of the people. The laws, especially the 2007’s Order number-5, greatly violets the Tibetan people’s religious freedom. It is ridiculous and unacceptable that a communist regime should impose religious leaders and teachings on the masses.

The seminar in Beijing on 15 July was an online seminar on “Tibetan cultural heritage and religious belief”, and CGTN reports, “The discussions of scholars from all over the world fully demonstrated China’s major achievements in ethnic and religious policies, and opened a window for the world to understand China in a more comprehensive way.”

If China is really concerned about Tibetan cultural heritage and religious belief, it should restore Tibetan as primary language in the region, allow monastic education, and stop interfering in the selection of reincarnation of His Holiness the Dalai Lama and other high Lamas.  

Both the seminars were part of the Chinese propaganda gimmicks to contest and to downplay the criticism it is facing right now at the ongoing 44th regular session of the United Nation Human Rights Council (UNHRC) in Geneva. Some 50 UN independent experts and from 30 UN Special Procedure Mandate Holders have called on the UNHRC on the gross violation of human rights and religious freedom in China and Hong Kong, and in the occupied regions like Tibet and East Turkistan.

In the seminars, China claimed cultural and religious freedom in Tibet. But just recently, it has issued an order to tear down all the prayer flags in Tibet. Huge monastic centers like Larung-gar and Yachen-gar have faced demolitions, monks and nuns driven away and displaced. The monastic complexes are now controlled by the Communist party members. Children are barred from joining and visiting monasteries. People are arrested and tortured for just having a photograph of His Holiness the Dalai Lama. 

At this difficult time of coronavirus pandemic, instead of tending to the worsening domestic issues and cooperating with the international community in containing the pandemic, China has become more aggressive and hegemonic. China’s provocation at Southeast China seas and Indian borders has been condemned by the international community. Chinese atrocities and repression in Tibet and East Turkestan [Uighur] have increased. 

The CGTN has reported the events as international seminars. But it was obvious that it was a closed one. At the Chongqing seminar, the only foreign representatives reported are Pakistan and Nepal, the two old and new all-weather friends in BRI debt traps.

It says “60 years of social development, and human rights in Tibet”. But for the Tibetans, it has been 60 years of brutal occupation and repression. Tibetans are deprived of genuine autonomy; there is no human rights and religious freedom. Not to speak of travelling abroad, Tibetans are not allowed to travel within Tibet itself. This is the reality.

We request the United Nation Human Rights Council (UNHRC) to act on the report submitted by the 50 UN independent rapporteurs and urge China to respect human rights and abide by the international norms and stop misleading the international community through fictitious seminars.

 https://tibet.net/chinas-ostentatious-seminars-on-tibet-an-attempt-to-save-its-face-at-unhrc/

Tibet, Tibetan refugees and the way ahead

While we celebrate the World Refugee Day, a Tibetan scholar reflects on the history and resilience of 150,000 Tibetan refugees living in exile.  

June 20, 2020: https://bitterwinter.org/tibet-tibetan-refugees-and-the-way-ahead/

by T. G. Arya

A group of early Tibetan refugees in Northern India, 1960s. Courtesy of The Tibet Museum/DIIR.

June 20, 2020 is World Refugee Day. The United Nations designated this day to remember the refugees around the world, and to remind ourselves of how we all could work together to restore the rights and dignity of the refugees. Most of the refugees are the victims of dictatorial or tyrannical regimes. Replacing these regimes with more democratic and responsible governments is the panacea to all the ills and sufferings associated with the refugee problems. Tibet too is a victim of a tyrannical Communist regime. Tibetans in and outside Tibet have suffered and are still suffering under the Chinese Communist regime for the last seventy years.

On this World Refugee Day, let me briefly share the Tibetan refugees story, how Tibetans lost their country and became refugees, their struggle, hope, and future aspirations.

Table of Contents

 

• Introduction
• History
• Rule by the priests (Lama)
• Communist invasion
• Tibetan refugees
• Tibetan struggle
• Spiritual and cultural renaissance
• Dialogues with China
• India and Tibet
• The way ahead

Introduction

Tibet has been a peaceful and independent country since ancient times. It is situated on the highest plateaus of the world, the Pamir and Tibetan plateaus. Therefore, it is also known as the roof of the world, and the source of major rivers of Southeast Asian countries. Geographically, it lies north of India and Nepal, west of China, and south of Mongolia. Nepal and Tibet share Mount Everest, one side of the mountain is in Nepal and the other side is in Tibet. According to the ancient Indian sacred books Rigveda and Atharvaveda, Tibet is Trivistapa, the heavenly abode, with Mount Kailash as the center or navel of the earth.

After the Communists took over China in 1949 as part of their expansionist policy, this peaceful and holy nation was attacked and invaded in 1950. The Dalai Lama, the spiritual and temporal head of Tibet, escaped and sought asylum in India. Some 80,000 Tibetans followed him into exile thereafter.

History

India, Nepal, and Tibet share many historical, cultural, and religious values. Tibet during the 7th to the 9th century has been one of the most powerful military empires in Asia. Tibetan emperors like Srongtsan Gampo (569-650 AD), Khrisong Deutsan (742-798 AD) and Khri-ralpachen (802-841 AD) conquered the territories of the neighboring Central Asia, Nepal, India, and China. Around that time, Buddhism from India also entered Tibet. The Tibetan emperor, Khrisrong Deutsan, invited Indian Buddhist masters such as Shantarakshita and Guru Padmasambhava to Tibet, and made Buddhism a state religion.

Since the adoption and propagation of Buddhism in Tibet, the war-like nature of Tibetan people got pacified, and more and more attention was paid to spiritual development and promotion of peace and harmony, both in the land and around the neighboring countries. Tibet’s military strength dwindled, and spiritual pursuit gained momentum. The number of armies decreased, and the number of monks and nuns increased exponentially. When the modern world was busy exploring physical matters and industrial revolutions, Tibetans were busy exploring deeper into the mind and seeking a spiritual revolution. Many Indian scholars visited Tibet to teach, and many Tibetan scholars visited India to study Buddhism. Military campaigns and territorial aggression stopped, Tibet became peaceful, and the neighboring countries began to look to Tibet for spiritual guidance and enlightenment.

Rule by the priests (Lama)

Buddhism and Tibetan Lamas played an important role in maintaining peace and stability in Central Asia. The belligerent descendants of Genghis Khan of Mongolia, who conquered half of Europe and most of Asia, ultimately got pacified by the teaching of the Tibetan Sakya Lamas, who convinced the Mongol Kings that the victory over one’s ignorant mind is far more virtuous than victory over physical enemy through killings and lootings. It was the Tibetan Lamas who kept the warrying factions of Mongol, Tibet, Nepal, China and Manchuria in peace and friendly accord. The Mongolian Yuan Empire, Chinese Ming and Manchu Qing empires, all were greatly benefited by spiritual discourses and guidance offered by the Tibetan Lamas. The most notable and respected Lama was the Dalai Lama. He was greatly revered by the Tibetans, and by the kings and subjects of the neighboring countries.

The first Dalai Lama, Gedun Drukpa, was born in 1391 AD. Dalai in Mongolian language means “ocean.” meaning, a Lama or a teacher whose knowledge is as vast as the ocean, i.e. an ocean of wisdom. In Tibetan Buddhism, the high Lamas (teachers or gurus), upon their demise, reincarnate to continue the work of teaching and guiding the sentient beings. It was during the fifth reincarnation, Lobsang Gyatso (1617-1682), that the Dalai Lama assumed the temporal and spiritual leadership of Tibet in 1642. Since then, Tibet has been ruled by the successive Dalai Lamas until the Chinese invasion.

Communist invasion

In 1949, the Chinese Communist Party of Chairman Mao Zedong came to power in China and established the People’s Republic of China (PRC). Mao Zedong claimed Tibet as a part of China, forcefully took over Tibet under the guise of “peaceful liberation,” and forced the 17-point agreement in 1951. A peaceful Buddhist country, Tibet could not defend herself from the heavily armed Chinese soldiers. India and the international community’s sympathy was with Tibet, but they could not defend Tibet.

The incumbent Dalai Lama, H.H. the 14th Dalai Lama, was only 14 when he assumed the leadership of Tibet in 1950. He, along with his cabinet, tried his best to accommodate the Chinese demands and maintain truce, but the Chinese atrocities became too much, and the people revolted on 10 March 1959. The revolt was brutally crushed, and many people died. His Holiness the Dalai Lama, along with the members of the cabinet, fled Tibet and sought asylum in India. Some 80,000 Tibetans followed him into exile and settled in Nepal, India, and Bhutan.

With the occupation of Tibet by China, more than 1.2 million Tibetans died and around 6,000 monasteries were destroyed. China perpetrated cultural genocide in Tibet to achieve complete sinicization. Tibetans are denied freedom of language, culture, and religion; repression is still going on. Even today, no diplomats, UN rapporteurs, and journalists are allowed to visit Tibet, and no Tibetans are allowed to travel outside. The Chinese state propaganda keeps on saying that they have developed Tibet, and Tibetans are happy there, but the truth is exactly the opposite.

Tibetan refugees

The Government and people of India welcomed His Holiness the Dalai Lama as a state guest, and helped in the integration of Tibetan refugees. Pandit Nehru, the then Prime Minister of India, helped in establishing Central Schools for Tibetans to educate the young refugees in India. The Tibetan government-in-exile, which is now known by Central Tibetan Administration (CTA), was established in Dharamshala, Himachal Pradesh, to look after the welfare of the Tibetans and to work for the restoration of freedom and justice in Tibet.

With the help of the government of India and international donors, there are some 40 Tibetan settlements in 12 Indian states: Himachal Pradesh, Uttarakhand, Delhi, Ladakh, Sikkim, Arunachal Pradesh, West Bengal, Chhattisgarh, Odisha, Maharashtra, Meghalaya, and Karnataka. There are, as of now, approximately 90,000 Tibetans in these settlements. Tibetans have worked hard, and today they have become a highly self-reliant community. It is often said that Tibetans in exile are the most successful refugee community in the world.

Around 50,000 have migrated to foreign countries, mainly to the US, Canada, Australia, Switzerland, and other European countries. There are some 64 registered Tibetan associations abroad. In Nepal there are around 10,000 Tibetans. So, the total Tibetan population in exile is around 150,000 only, while Tibetans inside Tibet is around 7 million. It may be noted here that Tibetans in Nepal are facing great restrictions, due to increased interference by China in Nepalese internal affairs.

Tibetan struggle

Under the leadership of His Holiness the Dalai Lama, the Tibetan non-violent struggle for freedom and justice has gained good support from India and the international community. His Holiness the Dalai Lama was awarded the Nobel Peace Prize in 1989 for his work and contribution toward the promotion of world peace and non-violence. Sensing the need of people’s participation in the governance, His Holiness the Dalai Lama introduced democracy through a series of reforms in the exile administration, and in 2011, he fully devolved his political authority to the popularly elected leadership. Today, the Tibetan community in exile enjoys freedom and a vibrant democracy, which is denied to their brethren in Tibet by China.

There are more than 450 Tibet Support Groups and its chapters in India supporting Tibetan cause, prominent among them are: the Indo-Tibetan Friendship Society, Bharat Tibet Sahyog Manch, Himalaya Parivar, Himalaya Culture & Buddhist Association, National Campaign for Free Tibet Support, etc. There are 210 International Tibet Support Groups and their chapters spread across the world, and several World Parliamentarian Forums to support the just cause of Tibet.

In the Tibetan refugee settlements in India, Nepal. and Bhutan, there are Settlement Officers who look after the welfare of the people; there are schools, monasteries, health centers, and so on. What has been lost and destroyed by China in Tibet is properly preserved and maintained in exile. The Settlement Officers keep the Home Department of Central Tibetan Administration (CTA) in Dharamshala well informed of the needs and grievances of the settlements. This is how the Tibetan community in exile has earned the reputation of being strong, efficient, and resilient.

Spiritual and cultural renaissance

With the coming of His Holiness the Dalai Lama and other High Tibetan masters, India has experienced a great spiritual and cultural renaissance through revival of Buddhist science, philosophy, and religion. Buddhism took its birth in India and spread across Asia, but it suffered setback and negligence for a long time due to various internal and external factors. Today, it is vibrant across the Himalayas, and India has realized this soft power of Buddha’s message. Buddhism has now reached Western countries not only as a religion but also as science and philosophy.

Most of the Tibetan monasteries in India and Nepal have numerous students from the Himalayan regions and from other parts of India. There are students from South-east Asian countries and from the West who study Buddhism in these Tibetan monastic universities. India has once again assumed its position as the source of authentic Buddhist teachings. More than 200 Tibetan Buddhist texts have been translated back into Sanskrit language at the Central Institute of Higher Tibetan Studies in Varanasi. His Holiness the Dalai Lama rightly said that, what the Tibetans have learned from the Indian masters long before, now they are handing it back to India. “India is our Guru, we Tibetans are chelas [disciples]. But we have been reliable chelas. We have kept the ancient Nalanda teaching intact,” he says.

Dialogues with China

Mao Zedong died in 1976, and his successor Deng Xiaoping suggested that the Tibet issue can be resolved if the Tibetans stop seeking separation from China. Tibetan language and culture are under great threat due to increased state-sponsored migration of Han Chinese into Tibetan areas. Huge ecological damages are being done through excessive mining and damming of the rivers. China is getting more powerful militarily. Under these circumstances, there is a danger that, within ten years or so, Tibetans will become a minority in their own country, and Tibetan language, religion and culture will be eradicated.

His Holiness the Dalai Lama and the Central Tibetan Administration came up with the Middle Way Approach (MWA) to resolve the Tibet issue. The gist of the MWA is that the Tibetans will not seek separation from China, while rejecting the Chinese repressive policy, and that China should give genuine autonomy to Tibet as prescribed in the Chinese Constitution. From 2002 to 2010, nine rounds of Sino-Tibetan dialogues were done, and a Memorandum on Genuine Autonomy for the Tibetan People was submitted to the PRC in 2008. But China did not accept the Tibetans’ proposal of MWA. This is, in fact, against the Chinese Constitution, which has promised regional autonomy to national minorities living in concentrated communities.

India and Tibet

India and Tibet had a strong cultural and spiritual bond since ancient times. Tibetans looked at India as a holy land, and a visit to Bodhgaya is considered a lifetime spiritual achievement. Mount Kailash and Lake Mansorover are greatly venerated by the Tibetans. Tibet is equally revered by the Hindu community as the abode of Lord Shiva and his consort Paravati. For the Hindus, a pilgrimage to Mount Kailash and the Lake is a lifetime spiritual achievement. Tibet is Trivistapa for the Indians, and India is Aryabhumi [the land of noble beings] for the Tibetans. Tibetans and Indians traveled freely across the borders without any hindrances.

Now, with the Chinese invasion of Tibet, the long and peaceful border between Tibet and India has become their most militarized and expensive border. China attacked India in 1962, and it continues to make border intrusion in Ladakh, Arunachal, and Sikkim. India has lost a friendly buffer state and the abode of Lord Shiva; its borders are under perpetual threat from Chinese aggression. Atal Behari Vajpayee, the former Prime Minister of India, has said, “from the point of view of national interests, the fact that Tibet is being annihilated cannot be for the good of India in the long run.”

Tibet is a source of major rivers in South-east Asia. Indus, Sutlej, Ganges, Brahmaputra, Salween, Mekong, Yangtse, the Yellow River, and others, all have their source in Tibet. Any ecological damage to these sources will have a great repercussion to the riparian states down the streams. China already has tried to dam the Brahmaputra River, causing strategic as well as livelihood threat to the people living along the river. Therefore, restoration of Tibet to the Tibetans is in the interest of India and South-east Asian countries.

The way ahead

Although China keeps on saying Tibet is an internal affair of China, it is clear that Tibet has become an international issue. It is an issue of illegal occupation of a peaceful country; it is an issue of human rights and religious freedom; it is an issue of democracy and the rule of law. The international community looks to Tibetan struggle as a source of inspiration to fight tyranny and dictatorship around the world. China belongs to Chinese people and not to the CCP. Even the Chinese people are not happy under the repressive Communist regime.

The spread of the Coronavirus pandemic is the result of the Communist regime’s effort to silence the victims and prevent doctors from revealing the truth. The way China mishandled and exploited it has revealed the treacherous nature of the CCP  leadership. The post-COVID world will surely hold China accountable for all the sufferings that both the Chinese people and the international community have undergone.

The outspoken Chinese Professor Xu Zhangrun of Tsinghua University said that, “China has reached a ‘dead end’; democracy is the only way out.” And it is of no surprise that Prof Xu is currently under house arrest with his Internet connection cut.

Indian leader Jayaprakash Narayan has rightly said, “Tibet will not die because there is no death of human spirit. Communism will not succeed because humans will not be slaves forever.”

The world has rejected Communism and repression. The Berlin Wall fell in November 1989, Soviet Union broke down in December 1991, Communism will die in China too. With the birth of democratic China, Asia and the world will see the rise of a peaceful China contributing to world peace and harmony. This will once again have Tibet resume its age-old role of sharing the message of peace and non-violence, and maintain stability and harmony in the region.

https://tibet.net/tibet-tibetan-refugees-and-the-way-ahead/

Four Nobel Truth and the Eight Fold Path

ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་མདོ་དང་སཱ་ལུའི་ལྗང་པའི་མདོ།

 The Stura of the Wheel of Dharma & The Rice Seedling Sutra

སྡུག་ཀུན་འགོག་ལམ་བདེན་པ་བཞི། ལྟ་རྟོགས་ངག་ལས་འཚོ་རྩོལ་དང་།
དྲན་ཏིང་ཡང་དག་འཕགས་ལམ་བརྒྱད། ཤེས་སྒོམ་ལ་བརྩོན་རིགས་ཀྱི་བུ།

ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་མདོ་ལས། དགེ་སློང་དག །ང་སྔོན་མ་ཐོས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ་ཞེས་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ན་མིག་སྐྱེས་སོ། །ཤེས་པ་དང་། རིག་པ་དང་། བློ་དང་། རྟོགས་པ་སྐྱེས་སོ།

དགེ་སློང་དག །ང་སྔོན་མ་ཐོས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལོ། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའོ། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའོ། འདི་ནི་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་མོ་ཞེས་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ན། མིག་སྐྱེས་སོ། །ཤེས་པ་དང་། རིག་པ་དང་། བློ་དང་། རྟོགས་པ་སྐྱེས་སོ།

དགེ་སློང་དག །ང་སྔོན་མ་ཐོས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ། སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དེ་ངས་མངོན་པར་ཤེས་པས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱའོ་ཞེས་ཚུལ། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དེ་ངས་མངོན་པར་ཤེས་པས་སྤང་བར་བྱའོ་ཞེས་ཚུལ། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པ་ཤེས་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དེ་ངས་མངོན་པར་ཤེས་པས་མངོན་སུམ་དུ་བྱའོ་ཞེས་ཚུལ། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དེ་ངས་མངོན་པར་ཤེས་པས་བསྒོམ་པར་བྱའོ་ཞེས་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ན། མིག་སྐྱེས་སོ། །ཤེས་པ་དང་། རིག་པ་དང་། བློ་དང་། རྟོགས་པ་སྐྱེས་སོ།

དགེ་སློང་དག །ང་སྔོན་མ་ཐོས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ། སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དེ་ངས་མངོན་པར་ཤེས་པས་ཡོངས་སུ་ཤེས་སོ་ཞེས་ཚུལ། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དེ་ངས་མངོན་པར་ཤེས་པས་སྤངས་སོ་ཞེས་ཚུལ། སྡུག་བསྔལ་ལ་འགོག་པ་ཤེས་པའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དེ་ངས་མངོན་པར་ཤེས་པས་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་སོ་ཞེས་ཚུལ། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དེ་ངས་མངོན་པར་ཤེས་པས་བསྒོམས་སོ་ཞེས་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་པ་བྱེད་པ་ན། མིག་སྐྱེས་སོ། །ཤེས་པ་དང་། རིག་པ་དང་། བློ་དང་། རྟོགས་པ་སྐྱེས་སོ།

འཕགས་པ་སཱ་ལུའི་ལྗང་པའི་མདོ་ལས། ཆོས་གང་ཞེ་ན། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། ༡༽ ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང་། ༢༽ ཡང་དག་པའི་རྟོགས་པ་དང་། ༣༽ ཡང་དག་པའི་ངག་དང་། ༤༽ ཡང་དག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་དང་། ༥༽ ཡང་དག་པའི་འཚོ་བ་དང་། ༦༽ ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་དང་། ༧༽ ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་དང་། ༨༽ ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ།

འདི་ནི་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཆོས་སོ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ།

From the Sutra of the Wheel of Dharma: Monks, as I correctly paid attention to the things that I had not hitherto heard, thinking, 'This is suffering, a truth of noble beings' vision arose; knowledge, awareness, understanding, and realization arose.

Monks, as I correctly paid attention to the things that I had not hitherto heard, thinking, 'This suffering, this is the origin of suffering, this is the cessation , and this is the path that leads to the cessation of suffering,' vision arose; knowledge, awareness, understanding, and realization arose.

Monks, as I correctly paid attention to the things that I had not hitherto heard, thinking, 'With higher knowledge I should comprehend suffering, that truth of noble beings'; 'I should get rid of the origin of suffering, that truth of noble beings'; 'I should actualize the knowledge of the cessation of suffering, that truth of noble beings'; and 'I should cultivate the path that leads to the cessation of suffering, that truth of noble beings' vision arose; knowledge, awareness, understanding, and realization arose.

Monks, as I correctly paid attention to the things that I had not hitherto heard, thinking, 'With higher knowledge I have comprehended suffering, that truth of noble beings'; 'I have relinquished the origin of suffering, that truth of noble beings'; 'I have actualized the cessation of suffering, that truth of noble beings' and 'I have cultivated the path that leads to the cessation of suffering, that truth of noble beings' vision arose; knowledge, awareness, understanding, and realization arose. 

From the Rice Seedling Sutra: What is Dharma? The Dharma is the eight fold path of the noble ones: 1) right view, 2) right thought, 3) right speech, 4) right end of action, 5) right livelihood, 6) right effort, 7) right mindfulness, and 8) right concentration. This eight fold path of the noble ones, combined with the attainment of its results and nirvana, is what the Bhagavan has called the Dharma.

[Note: compiled and reproduced from the notes and the texts during His Holiness  the Dalai Lama's teaching in Bodhgaya in January 2017]